درآمدی بر مفهوم جمهوری

Authors

غلام حسن مقیمی

abstract

در آستانه بیستمین بهار نظام «جمهوری اسلامی» و سال امام خمینی«ره» فرصتی دست داد تا نسبت به ساختار سیاسی نظام دولت اسلامی، تأملی کوتاه داشته باشیم. این نوشته، مقدمه‏ای برای فهم جایگاه مردم در نظام جمهوری اسلامی ایران است، که مبتنی بر اندیشه سیاسی امام خمینی«ره» می‏باشد. از زمان تکوین نخستین جوامع ابتدایی تا دولتهای مدرن، اندیشه سامان‏بخشی به حیات سیاسی ـ اجتماعی و تنظیم روابط بین فرمانروایان و فرمانبرداران، از مهمترین دغدغه‏های بشر بوده است. این اندیشه، به تبع میزان دخالت و حضور مردم در اداره جامعه، موجب بروز اَشکال متفاوتی از حکومت شده است. شاید بتوان در یک نمای بسیار کلی، حکومتها را به لحاظ مشارکت مردم، به سه دسته «سلطنتی»، «جمهوری» و «اریستوکراسی یا نخبگان» تقسیم کرد. امّا در یک چشم‏انداز عمیقتر می‏توان گفت؛ تاریخ حکومتها، نشانگر این است که از یک سو، دولتها بدون همدلی مردم، دچار بحران سیاسی شده و  از سوی دیگر، دموکراسیهای مستقیم، عملاً غیر ممکن بوده‏اند؛ لذا دولتهای مدرن نیز در عمل، راه میانه (دموکراسی غیر مستقیم) را در پیش گرفتند.                حکومت برای مردم                                   حکومت به وسیله مردم                                               حکومت به هر حال، جمهوری به عنوان یک اندیشه سیاسی و نیز نوعی مکانیسم و نظام اداره جامعه، یکی از استوارترین و پابرجاترین مفاهیم سیاسی است که محل تعارض و تعامل آرا، و الگوی ایده‏آل، بخش‏وسیعی از مردم جهان امروز است. و به قاطعیت می‏توان گفت که بشریت مدرن نیز هنوز در استفاده از این مفهوم جنجال برانگیز و آرامش‏خیز، به اجماع نظر و توافق دست نیافته است

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

درآمدی بر مفهوم مکان

مفهوم مکان از دیر باز مورد توجه حوزه‌های علمی گوناگونی از جمله جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی و جغرافیای انسانی قرار گرفته است. بررسیهای مربوط به مکان با تمایز قایل شدن میان مکان و فضا، آغاز می‌گردد. صاحب نظران حوزه‌های جامعه شناسی و جغرافیای انسانی بر این باورند که فضا از جهان مادی و ساختة بشر و نیز جهان طبیعی تشکیل یافته است و زمانی که از طریق افراد، گروه‌ها یا فرایندهای فرهنگی به آن معنا بخ...

full text

درآمدی بر تبارشناسی مدیران فرهنگی جمهوری اسلامی

پیش از شناسایی نقاط قوت و ضعف مدیریت فرهنگی در کشور، می‌بایست درک درستی از ترکیب‌بندی فکری و فرهنگی مدیران ارشد آن‌ها به‌دست آورد؛ از این‌رو سازمان‌های فرهنگی در ایران را می‌توان به سه گروه فرهنگی و هنری؛ آموزشی، علمی و تربیتی؛ و نظارتی و پشتیبانی تقسیم‌بندی کرد. مدیران هر کدام از این سازمان‌ها بر اساس شاخص‌هایی انتخاب شده‌اند و در تحقیق حاضر تلاش ‌شده تا بخشی از این شاخص‌ها از منظر تبارشناسی و...

full text

درآمدی بر «مفهوم مخالف» در تفسیر گزاره های حقوقی

   گذشته از این که قواعد علم اصول فقه در خدمت مجتهد به منظور استنباط فقهی و کشف حکم شرعی است به منظور کشف حکم حقوقی و مراد واقعی قانونگذار و به تعبیری کشف روح قانون نیز در خدمت دادرس و حقوقدان است. صرفنظر از استدلال­هایی که موافقین و مخالفین مفهوم در علم اصول بیان کرده­اند همواره این سؤال مطرح است که معیار و ضابطه وجود و عدم وجود مفهوم مخالف در متون قانونی و گزاره­های حقوقی چیست؟ بدون شک یافتن ...

full text

درآمدی بر مفهوم و کارکرد هویت محیط انسان‌ساخت

اهمیت تحقیق در مقوله هویت، صرف نظر  از اهمیت آن به عنوان مقوله‌ای عام و کلی در اغلب حوزه‌های معرفت بشری، از اهمیت مقوله هویت محیط انسان ساخت، به عنوان یکی از مهمترین جنبه‌های کیفی در مباحث انسان -محیطی ناشی می شود.  کیفیتی که کمبود و یا نبود آن، چه در بعد جهانی و چه در شرایط خاص ایران، هنوز در فضا و سیمای شهرها محسوس و قابل مشاهده است. اما برغم این اهمیت بویژه در معنا و غنا بخشیدن به حضور و زند...

full text

درآمدی بر مفهوم آمایش سرزمین وکاربرد‌های آن در ایران

پیشینه توجه به ویژگی‌های منطقه‌ای و ملی به مدیریت آمایش سرزمین در برنامه‌ریزی‌های توسعه، از دو زاویة دیرینگی و تازگی برخوردار است، از آن جهت دیرینه است که به زمان حضور انسان در پهنه زمین و تعریف سرزمین و کنجکاوی نسبت به حیات بازمی‌گردد و تازگی آن مربوط به یکصد ساله اخیر است که عمدتاً در نیمة سدة اخیر و بعد از جنگ جهانی دوم و با مطالعات فرانسوی‌ها آغاز گردید. در این مقاله ضمن بررسی این ابعاد و سا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه علمی پژوهشی علوم سیاسی

Publisher: دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

ISSN

volume 1

issue سال اول - شماره چهارم - بهار 78 1999

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023